İsrail, Somaliland’ı "ülke" olarak tanıdı. Türkiye'den peş peşe tepkiler

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland’ı "ülke" olarak tanıma kararı aldıklarını belirterek, İsrail’in bu kararı alan ilk ülke olduğunu açıkladı. Dışişleri Bakanlığı, bu adımı İsrail'in istikrarsızlık yaratmayı hedefleyen hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini olarak tanımladı.

İsrail, Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland’ı resmen bir ülke olarak tanıma kararı kaldı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Somaliland’ın "bağımsız ve egemen bir ülke" olarak tanındığını belirterek, İsrail’in bu kararı alan ilk ülke olduğunu bildirdi. 

Netanyahu sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar’ın da katılımıyla Somaliland’ın sözde Cumhurbaşkanı Abdurrahman Muhammed Abdullah ile karşılıklı bir bildiri imzalandığını belirtti. İsrail Başbakanı, söz konusu bildirinin ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimiyle imzalanan İbrahim Anlaşmaları’nın ruhuna uygun olduğunu öne sürerek Abdullah’a tebriklerini iletti. Netanyahu, "İsrail, tarım, sağlık, teknoloji ve ekonomi alanlarında kapsamlı iş birliği yoluyla Somaliland Cumhuriyeti ile ilişkilerini derhal genişletmeyi planlamaktadır" dedi.

Netanyahu ayrıca, sözde Somaliland Cumhurbaşkanı Abdullah’ı İsrail’e resmi ziyaret için İsrail’e davet etti. Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada ayrıca Netanyahu ve Abdullah’ın görüntülü görüşmelerine ve bildirinin imzalanmasına ilişkin fotoğraflar paylaşıldı.

TÜRKİYE, MISIR, SOMALİ VE CİBUTİ'DEN KINAMA
 

Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty’nin Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Somali Dışişleri Bakanı Abdisalam Abdi Ali ve Cibuti Dışişleri Bakanı Abdoulkader Houssein Omar ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiği belirtildi. 

Açıklamada, bakanların İsrail'in Somaliland'ı tanımasını tamamen kınadıklarını teyit edilerek, Somali'nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verildiği belirtildi. Ayrıca, Somali egemenliğine zarar verecek edecek veya ülkedeki istikrarın temellerini sarsacak her türlü tek taraflı eylem de kınandı. Açıklamada aynı zamanda, Somali’nin meşru kurumlarına desteklerin vurgulandığı ve ülkenin birliğine aykırı paralel oluşumlar dayatma girişimlerinin de kınandığı belirtildi.

BAKAN FİDAN'DAN MISIR, SUUDİ ARABİSTAN VE ÜRDÜN İLE TELEFON TRAFİĞİ 

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al Suud ve Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.

Görüşmelerde, Somali’yle ilgili gelişmeler ve Gazze’deki son durum ele alındı.

Bakan Fidan’ın, ABD Başkanı Trump’ın Afrika’dan Sorumlu Danışmanı Massad Boulos ile yaptığı telefon görüşmesinde de Somali konusu değerlendirildi.

BURHANETTİN DURAN: ULUSLARARASI HUKUKUN AÇIK İHLALİ

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, İsrail’in, Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanımasının, uluslararası hukukun açık ihlali olduğunu söyledi. 

Atılan adımın Somali’nin iç işlerine müdahale olduğunu belirten Duran, “Ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü hedef almakta; bölgedeki hassas dengeleri daha da kırılgan hâle getirmektedir. Bu tutum, bölgede barış ve istikrar çabalarına zarar veren, soykırım ve işgal gibi karanlık bir sicile sahip Netanyahu hükûmetinin sorumsuz tutumlarından biridir.” dedi.  

Uluslararası toplumun, Afrika Boynuzu’nda gerilimi tırmandıracak bu tür girişimlere karşı ortak bir duruş sergilemesi gerektiği söyleyen Duran, “Türkiye, kardeş Somali’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan desteğini kararlılıkla sürdürecektir.” ifadelerini kullandı. 

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI SÖZCÜSÜ KEÇELİ: NETANYAHU HÜKÜMETİNİN HUKUK DIŞI EYLEMLERİNDEN BİRİ

Öte yandan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail’in açıklamasının Netanyahu hükümetinin bölgesel ve küresel düzeyde istikrarsızlık yaratmayı hedefleyen hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini olduğunu söyledi. 

Keçeli, bu adımın Somali’nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşıdığını belirtti.

Keçeli açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı: 

"Somali Federal Cumhuriyeti ve Somaliland bölgesinin geleceğine ilişkin kararlar, tüm Somalililerin iradesini yansıtacak şekilde alınmalıdır.

Afrika Boynuzu’nda barış ve güvenliğe önem veren ve Somali’nin toprak bütünlüğünü kararlılıkla destekleyen Türkiye, Somali halkının yanında olmayı sürdürecektir." 

SOMALİLAND'DA İRTİBAT BÜROSU BULUNAN ÜLKELER

Somaliland, 1991 yılında Somali’den tek taraflı ayrıldığını ilan etmiş ancak herhangi bir ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmamıştı. Uluslararası toplum Somaliland’ı tanıma kararı almış olmasa da İngiltere, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere bazı ülkelerin Somaliland’da irtibat büroları bulundurduğu biliniyor.

TÜRKİYE'NİN SOMALİ'DEKİ ARABULUCULUK ROLÜ

Türkiye’nin Afrika Boynuzu bölgesinde güvenilir bir aktör olarak bölgenin barışı ve istikrarı için girişimlerini sürdürdüğü biliniyor. Bu kapsamda Türkiye, Somali Federal Hükümeti ile Somaliland bölgesel yönetimi arasındaki görüşmelerde 2013 yılından beri kolaylaştırıcı rol üstleniyor. 

Ayrıca, Etiyopya ve Somali arasında Temmuz 2024'te Türkiye'nin başlattığı arabuluculuk girişimi olan Ankara Süreci kapsamında taraflarla görüşmeler gerçekleştirilmişti. Bu çerçevede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın daveti üzerine 11 Aralık 2024 tarihinde Ankara'da yapılan görüşmelerde Ankara Bildirisi imzalanmıştı.

Milli İstihbarat Akademisi’nin (MİA) geçtiğimiz ay yayımladığı raporda, Türkiye'nin Somali-Etiyopya hattında yürüttüğü "Ankara Süreci"nin, bölgesel barışın sağlanmasında öne çıkan diplomatik bir girişim olduğu vurgulanmış ve 1 Ocak 2024'te Etiyopya ile Somaliland arasında imzalanan mutabakat sonrası yaşanan krizin Türkiye'nin profesyonel arabuluculuk çabalarıyla çözüme kavuştuğu belirtilmişti.